Yatırım Dünyası

Borsa yatırım fonu; bir borsa endeksini, sektörünü, mal grubunu veya başka bir varlık türünü takip eden yatırım fonlarıdır. Borsa yatırım fonu, hisse senedi gibi borsa üzerinden işlem görür ve yatırımcılara çeşitlendirilmiş portföy erişimi elde eder. ‘Borsa yatırım fonu nedir?’ diye soracak olursanız çoğunlukla düşük maliyetli yönetim ücretleri ve yüksek likidite avantajları barındıran fonlardır diyebiliriz. Borsa yatırım fonları, endekslerin performansını izler ve yatırımcılara geniş bir piyasa kesitine yatırım yapma imkanı doğurur.

Borsa Yatırım Fonlarının Çeşitleri Nelerdir?

Borsa yatırım fonları birbirinden farklı çeşidi bünyesinde barındırır ve her biri farklı yatırım stratejilerine ve hedeflerine hizmet eder. Yatırım fonu çeşitleri endeks, sektör ve endüstri, mal ve emtia, tahvil, uluslararası, tematik, para birimi, ters ve kaldıraç ETF’leri bünyesinde barındırır.

Endeks ETF’leri belirli bir borsa endeksini izler. Yatırımcılar bu tür borsa yatırım fonları aracılığı ile endeksteki tüm hisse senetlerine tek sefer yatırım yapma şansı kazanır. Sektör ve Endüstri ETF’leri ise belirli bir sektörde ya da endüstrideki şirketlerin performansını izleyen yatırım türüdür. Mal ve Emtia ETF’leri de altın, gümüş, petrol gibi emtia fiyatlarını izleyen yatırım türüdür. Bu tür, emtia fiyatlarına yatırım yapmak isteyenler için tercih edilir.

Tahvil ETF’leri devlet tahvilleri, kurumsal tahviller ya da diğer borç enstrümanlarının performansını izler. Uluslararası ETF’leri ise belirli bir ülkenin ya da bölgenin borsasında işlem gören hisse senetlerini izler. Tematik ETF’ler belirli bir temaya odaklanırlar. Para Birimi ETF’leri ise belirli bir döviz kurunun ya da birden fazla para biriminin sepetini inceler. Ters ETF’ler belirli bir endeksin ya da varlığın ters yöndeki performansını izler. Kaldıraçlı ETF’ler ise belirli bir endeksin ya da varlığın günlük performansının birkaç katını izlemeyi amaçlar. Bu çeşitliliğin nasıl çalıştığını anlamak için ise bir sonraki başlığımıza bakabilir ve borsa yatırım fonlarının işleyişini daha net bir şekilde kavrayabilirsiniz.

Borsa Yatırım Fonları Nasıl Çalışır?

Borsa yatırım fonu; yatırımcıların bir endeksi, sektörü, mal grubu ya da başka bir varlık sınıfını izleme ve buna yatırım yapma imkanı sunan araçtır. Bunun için nasıl işleyiş mekanizması olduğunu anlamanız gerekir.

1.           Temel İşleyiş: ETF’ler, bir yatırım fonu tarafından oluşturulur. Bir ETF, endeksin bileşenlerini içeren portföy oluşturur. ETF’nin değeri, bu portföydeki varlıkların değerine bağlı olarak değişir. ETF’ler hisse senedi gibi borsada işlem görür.

2.           İzlenme ve Replikasyon: ETF’ler izledikleri endeksin performansını mümkün olduğunca yakından takip etmeye çalışır. Bu durum ise iki farklı yöntemle gerçekleşir. İlkinde izlediği endeksin birebir aynı varlıklarını portföyüne dahil ederek, endeksin performansını en iyi şekilde yansıtmayı amaçlar. İkincisi ise izlediği endeksin performansını yansıtmak için türev araçlarını araştırır.

3.           Alım Satım İşlemleri: Borsa yatırım fonu, hisse senedi gibi borsa üzerinden işlem görür. Bu yüzden yatırımcılar, gün boyunca istedikleri zaman bir hisseyi alıp satabilirler. Borsa yatırım fonu fiyatı hisse senedi gibi arz ve talebe göre değişiklik gösterir.

4.           Likidite: Borsa yatırım fonu hem kendi ticaret hacmine hem de izlediği varlıkların likiditesine bağlıdır. Popüler ve büyük endeksleri izleyen ETF’ler genellikle yüksek likiditeye sahiptirler.

5.           Maliyetler: ETF’ler geleneksel yatırım fonlarına kıyasla daha düşük yönetim ücretine sahiptirler. Çünkü ETF’ler pasif olarak yönetilen fonlardır.

6.           Dağıtımlar: ETF’ler sahip oldukları varlıkları elde ettikleri temettüleri veya faiz gelirlerini yatırımcılara dağıtırlar.

7.           Yatırım Stratejileri: Yatırımcılar ETF’leri çeşitli stratejiler için kullanılabilir.

Borsa yatırım fonları çalışma prensipleri, yatırımcılara geniş bir portföy çeşitlendirmesi olanağı tanır. Aynı zamanda düşük maliyetler ve likidite avantajları barındırır.

Borsa Yatırım Fonlarına Nasıl Yatırım Yapılır?

Borsa yatırım fonlarına yatırım yapmak, borsa piyasalarına doğrudan katılmanın basit bir yoludur. Bu yolda öncelik olarak yatırım yapmayı düşündüğünüz BYF hakkında bilgi toplamalısınız. Ardından kendinize uygun olan hedefinizi belirlemeniz gerekir. Bunları yaptıktan sonra ise bir aracı kurum seçin. Kurumları; komisyon oranlarını, platformun kullanım kolaylığını ve sunduğu diğer hizmetleri de göz önünde bulundurarak seçmeniz gerekir.

Ardından yatırım hesabı açarak para transferi yapmaya başlayın. Yatırım yapmak istediğiniz BYF’leri belirleyin ve borsa işlem saatleri içinde fonlarınızı satın alın. Sonrasında BYF performansını düzenli olarak takip ederek dengeleme sağlayın. En sonunda varsa vergilerinizi ve yasal yükümlülüklerini yerine getirin.

Sıkça Sorulan Sorular

Borsa Yatırım Fonları Riskli midir?

Borsa yatırım fonu belirli riskleri bünyesinde barındırır. Ancak bu riskler, yatırım yaptığınız fonun türüne, varlık dağılımına ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Temel riskleri arasında piyasa riski en başta gelir. Piyasa koşullarının kötüleşme durumunda ortaya çıkan değer düşüşüdür. Aynı zamanda sektör ve varlık riski; ilgili sektör ve varlıklar içerisinde oluşan olumsuz gelişmelerden etkilenmesi durumudur.

Bunların yanında likidite riski ve takip hatası riski de bulunur. Takip hatası riski fon yöneticileri tarafından takip edilen endeksten sapılma durumudur. Faiz oranı riskinin bulunma sebebi ise faiz oranındaki değişiklikler fonun değerini etkileyebilmesidir. Döviz ve yönetim riski ise döviz kurlarındaki dalgalanmalardan etkilenilebilir.

Genellikle düşük maliyetli ve çeşitli yatırım araçları sundukları için popüler olsalar da içerdiği riskler nedeniyle bazı yatırımcılar için uygun olmayabilirler.

Borsa Yatırım Fonları Vergilendirilir mi?

Borsa yatırım fonları vergilendirilir. BYF’lerden elde edilen kazançlar, genellikle yatırımcıların bulunduğu ülkenin vergi mevduatına tabidir. Vergilendirme borsa yatırım fonundan elde edilen kazanç türüne göre değişiklik gösterir. Sermaye kazançları vergisi, temettü vergisi, faiz geliri vergisi, döviz kazançları vergisi ve kayıp zararları fon vergileri arasındadır. Vergilendirme kuralları, ülkeden ülkeye ve yatırımcıların kişisel durumuna göre değişiklik gösterebilir.